Kanalizacja i odwodnienie, Poradniki budowy domu
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Kanalizacja i odwodnienie
Odprowadzenie ścieków
Budynki po³o¿one w terenie skanalizowanym powinny byæ pod³¹czone do publicznej kanalizacji. Czasami jed-
nak warunki terenowe i gruntowe uniemo¿liwiaj¹ bezpoœrednie grawitacyjne odprowadzenie œcieków. Taka sy-
tuacja mo¿e powstaæ, gdy budynek stoi poni¿ej systemu zewnêtrznej sieci kanalizacyjnej, przy wysokim po-
ziomie wód gruntowych lub du¿ej odleg³oœci od najbli¿szej studzienki zbiorczej. Konieczne jest wówczas wy-
korzystanie specjalnych urz¹dzeñ ciœnieniowych pozwalaj¹cych podnosiæ œcieki na wymagany wy¿szy po-
ziom i transportowaæ je na du¿e odleg³oœci. Do takich urz¹dzeñ nale¿¹
przydomowe przepompownie
œcie-
ków. Je¿eli budynek jest zlokalizowany na terenie nieuzbrojonym, na którym brakuje sieci kanalizacyjnej, œcie-
ki odprowadza siê do
zbiornika bezodp³ywowego (szamba)
lub
przydomowej oczyszczalni œcieków
.
Przydomowe przepompownie ścieków
Przepompownia za−
wiera:
zbiornik szczelny
uk³ad pomp
zatapialnych
system ruroci¹gów
system sterowania
i kontroli
S³u¿¹ do zbierania œcieków (sanitarnych, z wysypisk œmieci, wód opadowych itp.) z terenu budynku i ich
transportu do kanalizacji zbiorczej. Najczêœciej œcieki z jednego lub kilku gospodarstw domowych przez ka-
na³y sieci grawitacyjnej (pod w³asnym ciê¿arem) sp³ywaj¹ bezpoœrednio do zbiornika przepompowni, sk¹d
przy wykorzystaniu pomp zatapialnych s¹ t³oczone ciœnieniowym przewodem t³ocznym do studni zbiorczej
g³ównego kolektora kanalizacyjnego lub bezpoœrednio do oczyszczalni œcieków.
Podstawowe elementy przydomowej przepompowni to: zbiornik szczelny (komora retencyjna), uk³ad pomp
zatapialnych, system ruroci¹gów doprowadzaj¹cych i odprowadzaj¹cych œcieki, system sterowania i kontro-
li. Szczelny zbiornik stanowi jednoczeœnie obudowê przepompowni. W pokrywie przepompowni zamontowa-
ne s¹: w³az, kominek wentylacyjny, porêcz z uchwytem.
Dobór pompy zatapialnej zale¿y od iloœci i rodzaju œcieków oraz strat hydraulicznych w ruroci¹gu t³ocznym.
Poniewa¿ pompy zatapialne nie mog¹ pracowaæ „na sucho“, zbiornik nie mo¿e byæ opró¿niony poni¿ej pew-
nej granicznej wartoœci. W przepompowniach przydomowych stosuje siê najczêœciej pompy zatapialne wy-
posa¿one w urz¹dzenia tn¹ce pozwalaj¹ce na rozdrabnianie zanieczyszczeñ, dziêki czemu rury odprowadza-
j¹ce mog¹ mieæ mniejsze œrednice.
Sterowanie prac¹ przepompowni (czyli zespo³u pomp) odbywa siê za poœrednictwem elektronicznych urz¹-
dzeñ steruj¹cych umieszczonych w skrzynce metalowej lub z tworzywa sztucznego.
Przepompownia dostarczana jest z kompletnym wyposa¿eniem zapewniaj¹cym jej automatyczn¹ pracê. Prace
budowlane przy monta¿u ograniczaj¹ siê do: wykonania wykopu, osadzenia zbiornika w wykopie, przy³¹cze-
nia ruroci¹gów i zasilania elektrycznego oraz instalacji pomp.
Kanalizacja ciœnieniowa, która jest rozwi¹zaniem alternatywnym w stosunku do tradycyjnej kanalizacji
grawitacyjnej, ma liczne zalety. Dziêki wy¿szej sprawnoœci uk³adu t³oczenia œcieków nastêpuje znacznie
szybszy ich transport do oczyszczalni, przekroje przewodów mog¹ byæ mniejsze i ogranicza siê gnicie
osadów w przewodach. Poniewa¿ przewody t³oczne uk³ada siê na niewielkiej g³êbokoœci, koszty robót
ziemnych s¹ du¿o ni¿sze.
Zbiorniki szczelne
monolityczne
segmentowe
Zbiorniki szczelne
Zbiornik szczelny stanowi jednoczeœnie komorê retencyjn¹ przepompowni oraz jej obudowê. Musi byæ wyko-
nany z materia³u odpornego na korozjê i uszkodzenia mechaniczne. Produkuje siê przepompownie o ró¿nych
typach zbiorników.
Zbiorniki mog¹ byæ:
monolityczne
: z ¿elbetu, laminatów poliestrowych wzmocnionych w³óknem szklanym, stali, polimerobeto-
nu (mieszaniny kruszywa kwarcytowego i ¿ywicy poliestrowej– taki zbiornik mo¿e byæ posadowiony w trud-
nych warunkach gruntowo–wodnych, ale jest znacznie l¿ejszy od zbiorników z betonu, co u³atwia i przyœpie-
sza prowadzenie prac monta¿owych).
segmentowe
: z prefabrykowanych elementów betonowych (krêgów i p³yt) ³¹czonych uszczelkami lub kle-
jonych ¿ywicami, powtarzalnych elementów z polietylenu o wysokiej gêstoœci (PEHD) ³¹czonych uszczelkami
z elastomeru i œrubami metalowymi.
W p³aszczu zbiornika osadza siê króæce wlotowe wykonane z ró¿nych materia³ów: polimerobetonu, ¿eliwa,
stali, kamionki, polichlorku winylu (PVC), polietylenu (PE).
Przepompownie ze zbiornikami z betonu lub polimerobetonu ze wzglêdu na du¿y ciê¿ar w³asny najczêœciej nie
wymagaj¹ fundamentu dla przeciwdzia³ania wyporowi i wystarczy posadowienie na pod³o¿u ustabilizowanym
warstw¹ chudego betonu (B15) o gruboœci 15 cm. W przypadku wysokiego poziomu wód gruntowych i dla
382
INFORMATOR RYNKOWY BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO 2003
INSTALACJE
Poradnik Budowlany
Klasyfikacje, definicje, parametry
zbiorników lekkich stosuje siê ¿elbetowe p³yty fundamentowe (z betonu B15) w postaci prostopad³oœcianu o
podstawie kwadratowej z opask¹ doci¹¿aj¹c¹ z betonu wokó³ dolnej czêœci zbiornika. Gruboœæ p³yty funda-
mentowej okreœla siê (przy wysokim poziomie wód gruntowych) z warunku ³¹cznego wyporu p³yty i zbiorni-
ka przez wody gruntowe.
Miniprzepompownia
to niekiedy jedyne
rozwiązanie dla WC
w piwnicy, czyli poni−
żej zbiorczego wylotu
kanalizacji domu.
Urządzenia kompaktowe do rozdrabniania i tłoczenia ścieków
Urz¹dzenia kompaktowe do rozdrabniania i przet³aczania œcieków stosuje siê do odprowadzania œcieków z
przyborów sanitarnych oddalonych od kanalizacji lub zlokalizowanych poni¿ej jej poziomu (np. w piwnicy bu-
dynku).
Urz¹dzenia kompaktowe mo¿na podzieliæ na:
przystawki do przyborów sanitarnych,
kompaktowe muszle ustêpowe,
miniprzepompownie przeznaczone do montowania na pod³o¿u i pod nim.
Przystawki do przyborów sanitarnych
sk³adaj¹ siê z plastikowej obudowy, wewn¹trz której umieszczone s¹
pompa wirnikowa wyposa¿ona w nierdzewne no¿e rozdrabniaj¹ce oraz szczelny zbiornik na œcieki. Urz¹dze-
nie w³¹cza siê automatycznie. Zawory: zwrotny i odcinaj¹cy zapobiegaj¹ cofaniu siê œcieków. Dostêpne s¹
przystawki do: wanien, umywalek, muszli ustêpowych, kabin prysznicowych, pralek, zmywarek, zlewozmy-
waków.
W
kompaktowych muszlach ustêpowych
zbiornik, pompa wirnikowa z rozdrabniaczem i sterowniki s¹ wbu-
dowane w miskê. Sp³ukiwanie nastêpuje po wciœniêciu przycisku na obudowie lub automatycznie, po za-
mkniêciu klapy sedesu. Filtr wêglowy zapobiega wydostawaniu siê nieprzyjemnych zapachów na zewn¹trz.
Miniprzepompownie
s¹ wyposa¿one w zbiornik, pompê zatapialn¹ z rozdrabniaczem, system sterowania oraz
króæce przy³¹czeniowe do pod³¹czania ró¿nych urz¹dzeñ sanitarnych oraz pralek automatycznych i zmywa-
rek. Ustawia siê je w piwnicy lub montuje pod posadzk¹. Œcieki s¹ odprowadzane przewodem t³ocznym.
Zbiorniki bezodpływowe (szamba)
Na niewielkich dzia³kach bez kanalizacji, na których brakuje miejsca na wybudowanie przydomowej oczysz-
czalni œcieków, mo¿na zainstalowaæ bezodp³ywowy zbiornik na nieczystoœci, tzw. szambo. Jest to tak¿e od-
powiednie rozwi¹zanie przy du¿ym rozproszeniu zabudowy, kiedy oczyszczalnia œcieków by³aby zbyt kosz-
town¹ inwestycj¹. Planuj¹c jego lokalizacjê trzeba wzi¹æ pod uwagê mo¿liwoœæ dojazdu samochodu, który bê-
dzie opró¿nia³ zbiornik (asenizacyjnego). Je¿eli nie ma mo¿liwoœci bezpoœredniego dojazdu, mo¿na zrobiæ w
ogrodzeniu otwór, przez który przechodziæ bêdzie rura zasysaj¹ca nieczystoœci.
Zbiorniki bezodp³ywowe s¹ wykonane najczêœciej z ¿elbetu lub laminatu poliestrowego. Mog¹ byæ jedno–
dwu– lub trójkomorowe. W zbiornikach wielokomorowych s¹siednie komory s¹ od siebie oddzielone p³ytami
¿elbetowymi. Zbiorniki maj¹ ró¿ne wymiary (150 x 150 cm, 320 x 170 cm, 360 x 260 cm) i wysokoœæ 180–
190 cm. Zbiornik instaluje siê w wykopie na piasku ubitym lub stabilizowanym cementem (3:1).
Przydomowe oczyszczalnie ścieków
95% œcieków z przeciêtnego gospodarstwa domowego stanowi brudna woda. Pozosta³e œcieki (odpadki je-
dzenia, fekalia, myd³a, szampony, œrodki do prania i mycia naczyñ) mo¿na podzieliæ na organiczne i nieorga-
niczne. Wiêkszoœæ z nich ulega biodegradacji, jednak ich bezpoœrednie odprowadzenie do gruntu mo¿e naru-
szyæ równowagê biologiczn¹ i spowodowaæ zanieczyszczenie wód gruntowych. Dlatego œcieki musz¹ byæ
wstêpnie oczyszczone, a dopiero potem rozproszone w gruncie. Zadania te spe³nia przydomowa oczyszczal-
nia œcieków.
Metody oczyszczania œcieków dziel¹ siê na:
fizyko– chemiczne: odparowywanie, odgazowanie, wymra¿anie, koagulacja, sorbcja, wymiana jonowa,
chemiczne: utlenianie, wytr¹canie, zobojêtnianie,
Oczyszczalnie
biologiczne
beztlenowa
tlenowa
gruntowo–
roœlinna
biologiczne (tlenowe)– wykorzystuj¹ce przemiany metaboliczne bakterii
Najczêœciej ³¹czy siê ró¿ne metody oczyszczania, szczególnie mechaniczne z biologicznymi i chemicznymi.
W przydomowej oczyszczalni œcieków œcieki mog¹ byæ oczyszczane w systemie beztlenowym (bez napo-
wietrzania) lub tlenowym (z napowietrzaniem).
Przydomowa
oczyszczalnia beztlenowa
sk³ada siê z zespo³u urz¹dzeñ: zbiornika na œcieki (osadnika gnilne-
go), w którym s¹ one wstêpnie oczyszczane oraz urz¹dzeñ odprowadzaj¹cych oczyszczone œcieki do stu-
dzienki rozdzielczej, a stamt¹d do odbiornika, którym jest najczêœciej grunt na terenie dzia³ki (w szczególnych
przypadkach– rów melioracyjny, strumieñ lub rzeka). Podczas przep³ywu œcieków przez osadnik gnilny na-
stêpuje ich rozk³ad przez mikroorganizmy i oddzielenie nierozpuszczalnych osadów i zawiesin, które groma-
dz¹ siê w zbiorniku. Wstêpnie oczyszczone œcieki p³yn¹ nastêpnie do studzienki zbiorczej, sk¹d przez system
rur (drena¿ rozs¹czaj¹cy) s¹ rozprowadzane w przypowierzchniowej warstwie gruntu.
INFORMATOR RYNKOWY BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO 2003
INSTALACJE
383
mechaniczne: rozdrabnianie, odcedzanie, sedymentacja, odwirowywanie,
W
oczyszczalni tlenowej
, zale¿nie od systemu, œcieki z osadnika gnilnego s¹ kierowane do reaktora biolo-
gicznego lub do filtra piaskowego, gdzie nastêpuje ich oczyszczanie biologiczne w wyniku kontaktu z zawie-
sin¹ mikroorganizmów. Rozró¿niamy reaktory ze z³o¿em biologicznym i z osadem czynnym.
Z³o¿e biologiczne
mo¿e byæ:
zraszane,
okresowo zanurzone (obrotowe),
zatopione napowietrzane.
Osad czynny
sk³ada siê ze skupisk mikroorganizmów unosz¹cych siê w komorach, do których nap³ywaj¹ na-
powietrzone œcieki. Natlenianie (napowietrzanie) mo¿e byæ okresowe lub sta³e.
Filtry piaskowe
mog¹ byæ poziome lub pionowe. Filtry poziome maj¹ postaæ z³o¿a naturalnego (uzdatniona
gleba z korzeniami) lub mineralnego (¿wirowo– piaskowego), oddzielonego foli¹ od wód gruntowych. Filtry
pionowe sk³adaj¹ siê z drenów u³o¿onych w warstwie ¿wiru. Powierzchniê z³o¿a mo¿na obsadziæ roœlinnoœci¹
bagienn¹ (trzcina, wierzba krzeiwasta) i taki filtr nazywany jest gruntowo–roœlinnym. Filtry piaskowe zajmuj¹
du¿o miejsca, a wyp³ywaj¹ce z nich œcieki s¹ zwykle zbyt zanieczyszczone, aby mog³y byæ odprowadzane do
rzek, jezior i rowów melioracyjnych.
Osadniki gnilne s¹ jedno– lub kilkukomorowe, wykonane z polietylenu o wysokiej gêstoœci (PEHD) lub lami-
natu poliestrowego. Wyposa¿enie dodatkowe stanowi¹: pompy, wentylatory, separatory t³uszczów.
Obs³uga przydomowej oczyszczalni œcieków polega na systematycznym wywo¿eniu osadu (raz na kilka mie-
siêcy) oraz kontrolowaniu stanu technicznego urz¹dzeñ i stanu z³ó¿ biologicznych i osadów czynnych.
Stopieñ zanieczyszczenia œcieków substancjami organicznymi podatnymi na oczyszczanie biologiczne
okreœla siê wskaŸnikiem BZT
5
oznaczaj¹cym piêciodobowe biochemiczne zapotrzebowanie œcieków na
tlen (czyli iloœæ tlenu zu¿ywan¹ podczas 5– dniowego oczyszczania tlenowego), liczone w kilogramach
tlenu na metr szeœcienny œcieków. Producenci oczyszczalni czêsto podaj¹ stopieñ redukcji BZT
5
podczas
oczyszczania.
Systemy odwodnień i drenażu
Systemy odwodnieñ maj¹ za zadanie odprowadzenie wody deszczowej z dachów, balkonów i powierzchni te-
renu do kanalizacji. Nieodprowadzona lub odprowadzona niew³aœciwie woda mo¿e byæ przyczyn¹ zalewania
pomieszczeñ po³o¿onych poni¿ej powierzchni terenu (piwnice, gara¿e), podmywania murów, zapadania chod-
ników.
Piony deszczowe
Piony deszczowe s³u¿¹ do odprowadzania wody deszczowej z dachów, balkonów i tarasów bezpoœrednio do
kanalizacji. Woda opadowa sp³ywa z dachu rynnami do rur spustowych, a stamt¹d do pionów deszczowych,
rozstawionych co 10– 25 m. Œrednica pionu deszczowego wynosi 15 cm (dachy) lub 10 cm (balkony). Jeden
pion deszczowy o œrednicy 15 cm mo¿e zbieraæ wodê z dachu o powierzchni 200 m
2
. Niektóre firmy oferuj¹
podciœnieniowy system odwadniania dachów p³askich oraz odwróconych. System taki sk³ada siê z wpustów
dachowych, rur, ³¹czników i elementów mocuj¹cych (pionowa rura odprowadzaj¹ca wody opadowe przebie-
ga wówczas wewn¹trz budynku). Wpusty s¹ przystosowane do ³¹czenia z ró¿nymi pokryciami dachowymi.
Liczba pionów deszczowych i œrednice rur s¹ mniejsze ni¿ przy tradycyjnym sposobie odwadniania. Dziêki
du¿ym prêdkoœciom przep³ywu system jest samooczyszczaj¹cy siê.
Odwodnienia liniowe
Systemy odwodnieñ liniowych s³u¿¹ do odprowadzania wód opadowych bezpoœrednio z powierzchni terenu.
Ich g³ównymi elementami s¹ korytka przykryte rusztami o ró¿nych kszta³tach otworów (szczeliny lub kratka).
Korytka wykonuje siê ze stali, betonu, betonów kompozytowych, tworzyw sztucznych (PVC, polipropylenu,
polietylenu). Ruszty wykonuje siê ze stali ocynkowanej lub nierdzewnej, ¿eliwa, mosi¹dzu, miedzi, tworzyw
sztucznych. Mocuje siê je na œruby lub zatrzaski. £¹cz¹c ze sob¹ korytka (klejem, mas¹ szpachlow¹, na pióro
i wpust lub na zak³ad) uk³ada siê z nich kana³y o ró¿nej d³ugoœci i kszta³cie, ze spadkiem lub bez (spadek 0.5%
mo¿e byæ wyprofilowany w dnie korytka). Korytka umieszcza siê w gruncie w taki sposób, ¿e ich wierzch jest
zag³êbiony 3– 5 mm poni¿ej poziomu powierzchni terenu. Kana³ mo¿e ³¹czyæ siê z przewodem kanalizacyj-
nym. Uzupe³nieniem odwodnieñ liniowych s¹: studzienki wpustowe i kana³y naro¿ne wykonane z tych samych
materia³ów, co korytka.
Ze wzglêdu na to, ¿e korytka oraz przykrywaj¹ce je ruszty mog¹ byæ nara¿one na znaczne obci¹¿enia (ciê¿ar
przechodz¹cych ludzi, rowerzystów, samochodów), musz¹ mieæ wytrzyma³oœæ odpowiedni¹ do klasy obci¹-
¿enia, która zale¿y od przeznaczenia terenu i sposobu u¿ytkowania (tylko piesi lub rowerzyœci, drogi, parkingi
dla samochodów itp.)
384
INFORMATOR RYNKOWY BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO 2003
INSTALACJE
[ Pobierz całość w formacie PDF ]