Kiaupa Zygmantas, LITERATURA FAKTU - j. polski
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
UROPA
I
•
•
•
IS orla
•
l
Od czasów najda
wniejszych
do 1795 roku
Zigmantas iau
p
a
Jirate Kiaupiene
lbinas Kuncevicius
WYDAWNICTWO
NAUKOWE PWN
Tytuł oryginału
Lieluvos islorija iki 1795
met1
Copyright
(
)
by
Z.
Kiaupa, J
.
Kiaupiene, A
.
Kuncevicius, Vilnius 2000
Projekt okładki i mon tytułowych Maryna Wiśniewska
Ilustracja na okładce Mzem Narodowe, raków
Redaktor inicjujący Andrzej Dyczkowsk� Anna Kędziorek
Podręcznik dotowany przez Ministra Nauki
i Szkolnictwa Wyższego
Copyright O for the Polish edition by Wydawnictwo Naukowe PWN SA
Warszawa 2007
ISBN 978- 83-01-15190-4
Wydawnictwo Naukowe PN SA
00-251 Warszawa, ul. Miodowa 10
tel. 022 69 54321;
faks
022 69 54 031
e-mail: pwn@pwn.com.pl;
ww
.pwn.pl
Spis treści
Przedmowa
• • • •
• • •
•
• • •
•
•
•
•
•
•
•
• • • • • •
11
Przedmowa do wydania drugiego uzupełnionego
•
12
Przedmowa do wydania polskiego· .
.
.
.
.
. .
•
• • • • • •
• •
13
CZĘŚĆ I. PAHISTORIA LITWY
.
.
.
.
.
• • •
•
•
• • •
•
•
15
Rozdział 1. Piewotne osadnictwo na obszarze dzisiejszej Litwy
4. KunceviCius)
•
•
•
17
Warunki klimatyczne
. . . . . . .
. . .
.
.
.
.
.
•
•
17
.
.
.
.
.
.
L
Me
z
o
l
it .
.
.
• • •
•
• • • • • • • •
•
• • •
18
Rozział 2. Piewsi osadnicy na ziemiach Litwy
l. Kuncevicius)
.
Wczesny
neolit
.
• • • •
•
20
.
.
.
.
.
.
.
.
. .
.
.
•
•
•
•
•
20
Przybycie Indoeuropejczyków. Powstanie Bałtów
.
.
Początki wykorzystywania
metali .
.
23
.
.
.
.
.
.
• •
•
•
•
•
24
.
Rozdział 3. Kształtowanie się związków plemiennych Bałtów (I-VI w. n.e.)
4.
vilius) .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. .
.
.
.
. .
Najstarsze wzmianki o mieszkańcach wschodnich wybrzeży
Bałtyku
.
.
.
.
Związki
plemienne
.
.
.
.
.
.
.
. .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Rozwój rolnictwa·
Kunce-
•
27
•
27
•
28
.
.
.
.
.
. . .
. .
.
. . .
.
.
.
.
.
.
•
29
Rozział 4. Związki plemion baltyjskich (druga połowa I tysiąclecia n.e.)
(A. KunceviCius)
31
Ec
ha wędrówek
ludów .
.
.
.
.
.
.
. .
. .
. .
.
. . .
.
. 3
1
Ple
miona bałty
jskie .
.
.
.
.
.
.
.
. . . .
.
.
.
.
.
33
Ro
zpad
wspólno
ty
gromadz
kiej
.
.
. . .
.
.
.
.
.
.
. .
.
.
.
.
. 37
Rozdział 5. Litwa w pzededniu utwozenia państwa
(A. KunceviCius)
. .
. .
. .
39
Zachodni Bałtowie
a
Wikingowie .
.
.
. .
. . 39
Powstanie związku p
l
emion litewskich . .
.
. . . .
. .
.
.
40
Rozwój k
u
l
ury
materialnej
i duchowej
. . . . . . . . . .
4
1
Rozdział 6. Wierzenia dawnych Bałtów
(A
.
KunceviCius)
•
•
• • •
•
4
5
,
SPIS TRESCI
6
. , ,
CZĘSC II. WIELIE KSIĘSTWO LITEWSKIE OD POWSTANIA PANSTWA DO UNII
LUBELSKIEJ
.
.
. . . . . .
.
. . . . . . .. . .
. .
49
Rozdział l. Kształtowanie się
p
aństwa
(Z. Kiaupa) .
.
.
Ziemie Litwinów i ich sąsiedzi w początkach XIII w.
•
•
•
•
•
51
•
51
Kon takty
z
sąsiadami . . .
.
.
.
• •
•
•
•
• • •
•
•
52
Ziemie litewskie i kunigasi . . . .
• • • • •
•
•
•
•
54
Proces jednoczenia .
. .
. .
•
•
•
•
56
Państwo Mendoga . . . .
57
Dlaczego i w jaki sposób dokonywano zjednoczenia?·
.
.
.
.
•
•
•
57
.
Litwa zjednoczona
. . .
.
.
.
.
.
. .
. . . . . .
•
•
•
59
Koalicja przeciwko Mendogowi i walka z nią · . . . . . .
•
•
•
61
Chrzest i
sprawy Kościoła
katolickiego
62
Królestwo i inne siły polityczne regionu . .
•
•
64
Obszar państwa i jego organizacja w latach L253-1261
•
• • • • •
•
•
•
66
Walki Zmudzinów w latach 1253-1261 .
. . . . .
.
.
•
•
•
67
.
.
Mendog i Treniota
w
latach 1261-1263
.
.
.
.
.
68
,
Smierć Mendaga
.
Postać władcy i jego najbliższe otoczenie
. . .
.
.
Dziedzictwo Mendoga (1263-1282). .
•
•
70
.
. .
. . .
.
.
. .
. .
• •
71
Treniota (1263-1264), Wojsiełk (126--1267) i Szwano (1267-1269)
.
.
73
Trojden
(1269-1282) .
. . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
76
Rozdział 2. Litwa za
p
anowania Giedyminowiczów do
p
rzyjęcia chrztu
(Z. Kiaupa)
Społeczeństwo i
państwo .
•
76
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
• •
77
.
Rozwój
gospodarki i
społeczeństwa .
. .
.
.
.
.
•
77
.
.
Wieś: chłopi i
bojarzy
Miasta . .
.
. . .
77
•
•
•
• •
• •
•
•
•
• • •
•
•
79
Państwo· .
.
.
.
.
•
•
•
•
• • • • •
•
•
•
•
82
Ród Giedyminowiczów
.
• • •
• •
•
• • • • • • • •
•
•
83
Polityka
dynastyczna
.
•
•
84
Terytorium państwa· . . .
•
•
•
• • • • •
•
•
•
•
86
Organizacja państwa .
•
•
•
•
• •
• • • •
• •
•
•
87
Stolica
.
. . .
•
•
•
• • •
•
•
•
•
•
•
89
.
.
N aród litewski . . .
90
Granice ziem litewskich
•
•
•
•
• •
• •
•
•
90
Rozwój narodu litewskiego ·
.
.
.
. .
.
.
.
.
.
.
•
•
90
Język li tewski
.
.
.
.
.
. . .
. . .
. .
•
•
94
.
.
Bóstwa,
kapłani i
świątynie
Kontakty z chrześcijaństwem .
.
.
.
. . .
.
. .
.
Wojna z Krzyżakami
. .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. .
Zakon
K
r
zyż
a
c
k
i
i p
o
mo
c katolickiej Europy · . . . . . . .
.
94
•
•
96
• •
98
•
•
99
Litwa w walce
z
Krzyż
a
k
a
m
i
N asilenie walk i ich zasięg
. . . .
100
.
.
.
.
.
.
•
101
Dyplo
macja Litwy
.
. . .
.
. . . . . .
. .
.
Wielkie Księstwo Litewskie na ziemiach Rusi ·
.
.
.
.
.
•
•
102
• •
104
Przyłączenie ziem ruskich do Wielkieg
o
Księstwa Litewskiego
Społeczeństwo i
o
r
g
n
i
z
a
c
j
a
ziem ruskich Wielkiego
Księstwa
L
i
t
ew
ski
ego
105
106
Skutki przyłączenia ziem ruskich do Wielkiego Księstwa Litewskiego·
.
•
•
108
Rządy Giedyminowiczów
.
Hisroria polityczna · . . . .
.
Pierwsi Giedyminowicze
• •
110
. . .
.
.
•
•
110
Witenes (1295-L316) · .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
•
•
111
•
SPIS TRESCI
7
Giedymin (131--1341) .
. . .
.
.
.
11
2
Jawn
uta (1341-1345
)
.
.
.
.
.
.
116
Olgierd (1345-1377) .
.
.
. . .
117
Jagiełło i Ki
e
jstut w latach 1377-1382: konlikt dwóch pokoleń i dwóch op
c
ji
politycznych
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. .
.
.
.
.
. .
.
.
.
1
22
Rozział
3.
Wielkie Księstwo Litewskie w czasach Jagiełły i Witolda
J
.
Kiaupiee)
·
125
Panowanie Jagiełły
.
Umowa w Krewie
i
chrzest
Poszukiwania rozwiązań politycznych
.
•
•
1
2
5
125
.
.
Problem chrztu
. .
.
.
.
.
.
•
•
• • • • •
• • •
1
26
1
2
7
U
mowa
w Krewie
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
• • • • •
•
•
Chrzest i społeczeństwo Wielkiego Księstwa Litewskiego
Walka Witolda o władzę . .
.
. .
.
•
•
128
. .
.
.
.
• • • •
• • • •
129
U m
owa
ostro
wska
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. .
.
.
.
.
.
Umocnienie się Witolda na ronie Wielkiego Księstwa Litewskiego
.
.
.
•
•
•
13
0
•
•
1
30
Sytuacja wewnętrzna państwa
.
Pozycja Jagiełły i relacje z Witoldem
Umowa wileńsko-radomska w 1401
r
.
13
0
. .
. .
.
.
.
.
.
.
.
•
• • •
134
Zwycięstwo nad Zakonem Krzyżackim
.
.
.
.
. .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
13S
Polska sojusznikiem w walce. Od układu salińskiego do bitwy pod Grunwaldem
.
.
1
35
"W
i
e
lka wojna"
.
. .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
• • • •
136
Próby rozwiązania problemów po
w
stały
c
h po bitwie pod Grunwaldem
• • • •
138
. .
.
Problem
stosunków
z
Zakonem na soborze
w
Konstancji ·
•
•
13
9
Po
kój melneński
.
. .
.
. . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
• • •
140
Europeizacja i chrystianizacja państwa i społeczeństwa
Jeszcze raz o chrzcie·
.
.
.
.
.
.
.
.
•
Chrzest
Zmudzi . .
.
.
.
.
.
•
•
•
•
•
•
•
141
• •
• • • •
• • •
141
14
2
• • •
• •
• • • •
•
Sytuacja Koś
c
ioła katolickiego .
.
.
.
.
.
.
. .
.
•
142
N astępsrwa chrztu dla życia państwa
.
.
. . .
.
.
.
.
• • • •
144
Stosunki z Europą
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
• • •
144
Stosunki
z
Cerkwią prawosławną w Wielkim Księstwie Litewskim
Wpływ chrztu na kulturę - pismo i oswiata · ·
. . . . .
.
.
Otwarcie na kulturę europejską
.
.
.
145
• • •
146
.
.
.
.
.
.
.
.
.
• • •
148
Rozw
ój
państ
wowośc
i
.
.
.
. . . . .
.
.
Zmiany w organizacji państwa i społeczeństwa .
.
.
.
. . .
Problemy stosunków Wielkiego Księstwa Litewskiego z Polską
. .
.
Kry
zys
dy
nastyczn
y .
.
. .
.
.
.
.
.
.
.
Starania Witolda o koronację · .
.
149
•
•
•
149
•
150
.
.
.
151
.
.
.
152
Witold i Jagiełło - realizatorzy idei państwowości.
. . . . . .
• • •
154
Rozdział 4. Państwo i społeczeństwo litewskie od czasów Witolda do unii lubelskie;
J
.
Kiaupiene)
.
.
.
. . . .
.
. .
156
Społeczeństwo po panowaniu Witolda ·
.
.
.
. . .
.
.
.
. 156
Mieszkańcy
.
.
.
. . .
.
.
.
.
.
.
157
Struktura terytorialno-administracyjna państwa
.
.
.
.
.
158
Struktura zarządzania państwem
.
.
.
.
.
.
.
159
Religijno-etniczne
problemy życia społecznego
.
161
Struktura społeczeństwa stanowego
.
. .
.
1
6
4
Wieś: bojarzy i chłopi
.
.
. .
. .
. . . .
.
.
.
.
.
.
.
166
Przemiana bojarów - od rycerza w początka
c
h XV w
.
do handlującego gospodarza
w połowie XVI
w
.
.
.
. .
.
.
.
.
.
.
.
. . .
.
.
.
.
. . .
.
.
1
6
7
[ Pobierz całość w formacie PDF ]